مرغداری های گیلان ، به تدریج در آستانه ورشکستگی قرار می گیرند .
با اینکـه گیلان 630 مرغداری گوشتی دارد و با تولید 80 هزار تن گوشت مرغ ، پنجمین استان تولیدکننده این محصول غذایی در ایران است اما بررسی ها نشان می دهد وجود مشکلات ساختاری متعدد، مرغداری های گیلان را در مسیر ورشکستگی قرار داده است .
بررسی ها حاکیست متناسب نبودن قیمت تمام شده مرغ با قیمت خرید ، تولید بیش از نیاز ( به علت صدور بی رویه مجوز برای تاسیس مرغداری ها و درنتیجه تولید بیش از نیاز مرغ ) نبود نظارت بر روند قیمت گذاری مرغ و مداخلـه کشتارگاه ها در این رونـد ، نبـود سردخانه نگهداری گوشت مرغ ، کافی نبودن حمایت های دولت و سامانه های بانکی و در نهایت وابستگی گیلان در زمینه تامین دان و دیگر نهاده های مورد نیاز مرغداری هـا به خارج استان و کشور ، هفت معضل بزرگی است که مرغداری های گیلان با آن دست و پنجه نرم می کنند .
بهروز بیابانی صاحب یکی از کارشناسان مرغداری در شهرستان فومن ( غرب گیلان ) گفت، با بیان اینکه در فرآیند تولید و توزیع مرغ ، همه ، به جزء مرغدار که بیشترین زحمت را تحمل می کند سود می برند گفـت داشتن مرغداری درگیلان جزء ضرر و زیان نتیجه دیگری ندارد و اگر مرغداران گرفتار وام های بانکی و نگـران معیـشت کارگران نباشند ، از مدت ها پیش مرغداری ها را تعطیل می کردن .
علی حکیم زاده صاحب یکی ازمرغداری های لنگرود ( شرق گیلان ) هم گفت درهفت ماه گذشته فقط در یک ماه قیمت خرید مرغ از مرغـداری ها بیش از هزینه های تولید بوده است که بی شک این امر جزء
ضرر و زیان برای آنها نتیجه دیگری نخواهد داشت .
او افزود سود اصلی فرآیند تولید و توزیع مرغ به جیب کشتارگاه ها و مرغ فروشی ها می رود درحالیکه تولید کنندگان مرغ فقط ضرر می کنند .
و اما رییس هیات مدیره اتحادیه تعاونی های مرغداران گیلان گفت : از آغـاز امسال تا پایان مهر ، فقط در مرداد قیمت خرید مرغ بیش از هزینه تمام شده تولید مرغ بوده است .
حبیب اسدالله نژاد افزود درحالیکه براساس اعلام رسمی سازمان جهادکشاورزی گیلان ، هزینه تولید هر کیلو مرغ هزار و650 تا هزار و680 تومان است ، فقط مرداد امسال ، آنهم به علت نزدیک بودن ماه مبارک رمضان قیمت خرید مرغ از مرغداری ها به کیلویی 2 هزار و200 تومان رسید درحالیکه مرغداری های گیلان در 6ماه دیگر ، هر کیلو مرغ را بطور متوسط هزار و 420 تا هزار و 450 تومان به کشتارگاه ها فروختند .
او افزود نتیجه این روند قیمت گذاری ، چیزی جزء ورشکستگی تدریجی مرغداری ها نیست و اگر مرغداری ها نگـران بازپرداخت وام های بانکی ، از دست دادن سرمایـه و معیشت کارگـران شان نبودنـد از مـدت ها پیش مرغداری های شان را تعطیل می کردند .
رییس هیات مدیـره اتحادیه تعاونی های مرغداران گیلان می گوید صاحبان مرغداری ها در واقع به ناچـار و از ترس مصادره همه اموالشان به نفع بانک ها به فعالیت شان ادامه می دهند .
حبیب اسدالله نژاد در ادامه افزود مرغداری ها نمی توانند مرغ تولیدی شان را بیش از 45 روز نگهدارند و پس از آن تلفات مرغ ها افزایش خواهد یافت و کشتارگاه ها با همین بهانه مرغ را به هر قیمتـی که بخواهند از مرغ دار می خرند و هیچکس هم نظارت نمی کند .
او در ادامـه با اشـاره به اینکـه صدور بی رویه مجوز برای تاسیس مرغـداری ها یکی دیگر از مشکلات صنعت مرغـداری گیـلان است گفت تعداد مرغـداری ها در گیلان به حدی زیاد است که هم اکنون این واحد ها 35 درصد بیشتر از نیاز واقعی ، مرغ تولید و به بازار عرضه می کنند که این امر هم بی شک به علت فراوان شـدن عرضه ، به کاهش قیمت ها ، حتی بیش از قیمت تمام شده می انجامد .
او می گوید اگر چه تولید فراوان مرغ باید به نفع تولیدکننده و مصرف کننده باشد ، اما جالب اینجاست که این امر اکنون نه تنها به ضررتولیدکننده است بلکه مصرف کننده هم در عمل سودی از آن نمی برد.
اسد الله نژاد درتشریح این مسئله گفت زمانی تولید فراوان مزیت است که شرایط نگهداری و عرضه متناسب با نیاز فراهم و روند قیمت گذاری هم تحت کنترل باشد ، اما اکنون اینگونه نیست .
او افزود هم اکنون اگرچـه مرغـداری ها زیاد تولیـد می کنند اما ناچارنـد آنرا به قیمت پایین به کشتـارگـاه بفروشند و کشتارگاه هم مرغ را به قیمتی بسیار بیشتر از آنچه که هزینـه می کنـد بدست مصـرف کننده می رساند و در نتیجه هم تولیدکننده و هم مصرف کننده متضرر می شوند .
رییس هیات مدیره اتحادیه تعاونی های مرغداران گیلان می گوید : کشتارگاه ها باید براســاس فرمول تعیین شده ازسوی وزارت جهاد کشاورزی ، قیمت خرید مرغ از مرغداری های را در رقم میانگین هزینه کشتار، بسته بندی و سود نهایی کشتارگاه که عددی معادل یک و 44 صدم درصد است ضرب کنند تا قیمت فروش مـرغ به مرغ فروشـی ها بدست آیـد ، درحالیکه قیمت کنونی مرغ عرضه شده به بازار بسیار بیشتر از قیمت قانونـی و واقعی آنست .
اسدالله نژاد افزود: اگر قیمت هر کیلو مرغ زنده را هزار و600 تومان ( قیمت کنونی مرغ زنده در گیلان ) در نظر بگیریم این مقدار مرغ با محاسبه فرمول هزینه و سود کشتارگاه باید کیلویی 2 هزار و 304 تومان به مرغ فروشی ها عرضه شود درحالیکه براساس بررسی ها ، کشتارگاه ها مرغ را هر کیلو حدود 100 تومان گران تر از این قیمت به مرغ فروشی ها عرضه می کنند و مرغ فروشی ها هم با احتساب 10 تا 15 درصد سود مرغ را کیلویی 2 هزار و600 تومان به مشتری می فروشند . ( سرجمع 800 تومان گران تر از قیمت تمام شده مرغ ) .
او می گوید با این محاسبه ، کشتارگاه ها و مرغ فروشی ها از هر کیلو مرغ به ترتیب حدود 300 و200 تومان سود می برند درحالیکه مرغدار فقط متضرر می شود .
این تولیدکننده مرغ و نماینـده دیگر مرغـداری های گیلان در ادامه با گلایـه از ضعیف بـودن روند نظارت بر قیمت گذاری مرغ در کشتـارگـاه ها گفت سوال ما این است که چــرا تعزیرات حکومتی ، سازمان بازرگانی و سازمان جهاد کشاورزی بر عملکرد کشتارگاه ها نظارت کامل ندارند ، این منفصانـه نیست که همــه زحمت را مرغداران متحمل شوند و سود اصلی به جیب کشتارگاه ها ومرغ فروشی ها برود و مردم هم در نهایت متضرر شوند .
اسدالله نژاد ، نبود توازن منطقی میان روند رو به رشد قیمت نهاده های مورد نیاز مرغداری ها ( از جمله دان ) و قیمت فروش مرغ زنده را یکی دیگر از علل زیان دهی مرغداری ها اعلام کرد وگفت درچند سال اخیر، قیمت نهاده ها بطورمتوسط 25درصد افزایش یافته است اما قیمت خرید مرغ زنده افزایش محسوسی نداشته است.
او همچنین قدیمی بودن ساختار بسیاری از مرغداری های گیلان را یکی دیگر از مشکلات این واحدها دانست و گفت ساختمـان و سامانـه های گرمایشی ، سرمایشی و تجهیزات بسیاری از مرغداری ها قدیمی و فرسـوده است و این امر هزینه تمام شده تولید مرغ را بال امی برد و روند زیان دهی مرغداری ها را شتاب می دهد .
او در ادامه نبود سردخانه نگهداری مرغ تولیدی مرغداری ها را یکی دیگر از مشکلات دانست و گفت : گیلان یک سردخانه پنج هزار تنی داشت که در برف سال 83 بطور کامل تخریب شد و هنوز هم بازسازی نشده است .
اسدالله نژاد معتقداست اگرگیلان سردخانه انباشت مرغ داشته باشد مرغداری ها می توانند مرغ تولیدی شان را پس از کشتار در آن ذخیره کنند و در مواقع نیاز آنرا به قیمت مناسب در اختیار مشتری قرار دهند و از این طریق هم از فروش مرغ زنده زیرقیمت تمام شده جلوگیری و هم بازار مرغ با ثبات بیشتری اداره می شود .
این درحالیست که مرغ مازاد بر نیــاز گیلان هم اکنون برای نگهــداری راهـی سردخانه های تهران ، اردبـیل آذربایجان شرقــی و قزوین می شود و در بسیاری ازموارد به علت شرایط نامساعد حمل و نقل و نگهداری ، از کیفیت آن کاسته می شود .
رییس هیات مدیره تعاونـی های مرغـداران گیلان افزود برغـم وجود همه این مشکلات حمایت های دولت از مرغـداران که بخش مهمـی از غـذای مردم را تامین می کنند ناکافی نیست و مرغداری ها که در بازپـرداخت وام های شان با مشکلات حادی روبرواند با سخت گیری های فراوان نظام بانکی دست و پنجــه نرم می کنند و دولـت هم به مرغداری ها بویژه در زمینه نظارت بر روند قیمت گذاری ،تامین دان به قیمت مناسب ، پرداخـت تسهیلات ارزان قیمت برای ایجاد سردخانه و بازسازی روند تولید هیچ کمک قابل توجهی نمی کند .
اسدالله نژاد تشکیـل کمیتـه تعیین قیمت مـرغ ( متشـکل از نمایندگان مرغداری ها ، کشتارگاه ها ، سازمان بازرگانی و مرغ فروشی ها ) ، ساخت دست کم 2 سردخانه با ظرفیت 10 هزار تن ، جلوگیری از صدور بی رویه مجـوز برای تاسیس مرغـداری ها ، افزایش کمک سامانه های بانکی به مرغداری ها برای به روز کردن فرآینـد تولید مرغ ، حذف واسطه ها درروند فروش مرغ ، تامین نهاده های مورد نیازبا قیمت مناسب و دست آخر فراهم کردن امکان صادرات مرغ را مهمترین راهکارهای برطرف شدن مشکلات ساختــاری مرغــداری های گیلان دانست .
در مقابل گراکویی صاحب یکی از کشتارگاه های بزرگ گیلان در کیسم آستانه اشرفیـه با بیان اینکــه فرمول تعیین قیمت حق العمل کاری کشتارگاه ها که جهاد کشاورزی مشخص کرده است غیرکارشناسانه و به ضــرر کشتارگاه هاست گفت: در فرایند کشتارمرغ به علت حذف پر و امعاء و احشاء 280 گرم از وزن هر کیلو مرغ زنده کم می شود اما فرمول قیمت گذاری جهاد کشاورزی این مساله مهم را در نظر نگرفته است .
او گفت با اینکه فرمول جهاد کشاورزی را غیرکارشناسانه می دانیم اما آنرا رعایت می کنیم، اگر چه ممکن است کشتارگاه هایی هم باشند که برای جبران هزینه ها فرمول اعلام شده را رعایت نکنند.
مقدم صاحب یکی دیگر از کشتارگاه ها در سیاهکل هم به خبرنگار ما گفت : کشتارگاه ها براساس فرمول جهاد کشاورزی هم اکنون برای کشتار هر کیلو مرغ 490 تومان هزینه می کنند وفقط معادل سه درصد قیمت خرید هر کیلو مرغ زنده سود می برند و نمی توان آنها را به گران فروشی متهم کرد .
اما نکتـه جالب توجه اینکه بررسی ها حاکیست برخلاف نظر صاحبان کشتارگاه ها ، این واحـدها مـرغ را بطور متوسط 100 تومان گران تر از قیمت کارشناسی جهاد کشاورزی به مرغ فروشی ها عرضه می کنند.
گیلان پنج کشتارگاه مرغ دارد که تاکنون برای ایجاد اتحادیه اقدام نکرده اند .
و اما معـاون بهبـود تولیـدات دامی سازمان جهاد کشاورزی گیلان با پذیرفتن همه مشکلاتی که رییس هیات مدیره اتحادیـه تعاونی های مرغـداران گیلان مطرح می کنـد مهمتـرین راهکار برطرف شدن این مشکلات را تقویت تشکل های زیرمجموعه صنعت مرغداری دانست .
غلامی گفت : دولت باید با مجاب کردن بانکها به پرداخت تسهیلات ارزان قیمت وبلند مدت به بخش خصوصی زمینه ایجاد زیرساخت های تقویت صنعت مرغداری را فراهم کند .
این مقام مسئول می گوید : نه تنها باید با پرداخت وام به مرغداری ها آنها را در نوسازی فرایند تولید و ساخت سردخانه های مجهز برای انباشت مرغ تولیدی مازاد بر نیاز کمک کرد ، بلکه باید مرغداری ها را به سمتی جهت داد که بتوانند همه بخش های صنعت مرغ ، ازجمله تولید ، فرآوری و توزیع را به تنهایی اداره کنند .
او معتقـد است دولت علاوه بر جبـران کاستی هایش در زمینه نظارت بر روند قیمت گذاری مرغ و جدی کردن برخورد با متخلفان ، می تواند با جهـت دادن به کشـاورزی گیـلان و توسعـه کشت محصولات قابل استفاده به عنوان غـذای طیـور ، در کاهش قیمت دان مورد نیاز مرغـداری ها و در نتیجه کاهش هزینه های تولیـد موثر باشد .
غلامی در ادامه با اشاره به وابستگی گیلان در زمینه تامین دان مورد نیاز مرغداری ها گفت70درصد دان مورد نیاز کشور از خارج تامین می شود ، اما این رقم در گیلان صددرصد است . در واقع صددرصد دان مورد نیــاز مرغداری های گیلان از خارج از استان تامین می شود .
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی گیلان در ادامه با پذیرفتن این مشکل که کشتارگاهها مرغ را به قیمتی پایین تر ازقیمت تمام شده ، از مرغدار می خرند و آنرا با سودی بیشتر از حد مجاز به مرغ فروشی ها می فروشند گفت : دولت باید با تقویت روند نظارت بر کشتارگاه ها از گران فروشی آنها جلوگیری کند .
او همچنین با تاکید بر اینکه دولت باید زمینه صادرات مرغ مازاد بر نیاز را فراهم کند گفت اگر زمینه صادرات مرغ به قیمت مناسب و کیفیت مطلوب به کشورهای حاشیه خزر فراهم شود بخش زیادی از مشکلات مرغداری های گیلان برطرف خواهد شد .
او افزود براساس بررسی ها بازار مرغ کشورهای حاشیه خزر هم اکنون از مرغ های چینی اشباع شده است .
طباطبایی مدیرکل تعزیرات حکومتی گیلان گفت تعزیرات حکومتی فقط درصورتی می تواند وارد موضوع شود که شکایتی دریافت کرده باشد و تا زمانی که مرغدار یا سازمان جهاد و یا مردم به ما گزارش ندهند در موضوع دخالت نمی کنیم .
روابط عمومی سازمان بازرگانی گیلان هم گفت باتوجه به اینکه قیمت حق العمل کاری کشتارگاهها را جهاد کشاورزی مشخص کرده است درصورتی می توانیم به موضوع بپردازیم که سازمان جهاد کشاورزی ما را از تخلفات کشتارگاه ها با خبرکند .
در مقابل غلامی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی گیلان معتقداست نظارت برمیزان پایبندی کشتارگاه هــا به دستورالعمـل جهاد کشاورزی از وظایف ذاتی دستگاه های نظارتی است و این امر نیــازی به خبر دادن ندارد .
کوتاه سخن اینکه بررسی ها نشان می دهد انباشت مشکلات متعدد بویژه در زمینه پایین تر بودن قیمت خرید مرغ زنده نسبت به هزینه کرد مرغداری ها و حمایت نکردن دولت از مرغداری ها و سختگیری های نظام بانکی در قبال این واحدهای تولیدی ، آنها را در مرز ورشکستگی تدریجی قرار داده است .
هم اکنون بیشترین سود صنعت مرغداری گیلان به جیب کشتارگاه ها و مرغ فروشی ها می رود و این واحدها بدون اینکه دغدغه خاصی داشته باشند سود سرشاری می برند ، اما در مقابل مرغداری ها که تولیدکننده مرغ هستند و در این زمینه سرمایه گذاری کرده و تامین بخش مهمی از غذای مردم را برعهده گرفته اند ، نه تنهـا سـود نمی کنند ، بلکه متضرر هم می شوند و تنها به علت بدهی های سنگین شان به بانکهاست که به فعالیـت زیان ده شان ادامه می دهند و به اصطلاح معروف نه راه پس دارند و نه راه پیش .
البته نباید فراموش کرد مردم هم از بی سامانی روند تولید و توزیع مرغ متضررمی شوند و دود این بی سامانـی به علت گرانی ناشی از فعالیت واسطه ها به چشم مردم می رود و تنها این کشتارگاه ها ومرغ فروشی ها هستند که از گرمای آتش فرآیند تولید مرغ بهره می برند .